Historia powstania Zrzeszenia Rybaków Morskich - ZRM

Zrzeszenie Rybaków Morskich kontynuuje działalność organizacji rybackich II Rzeczpospolitej, w latach 1946-1947 r. wzdłuż całego Wybrzeża działało w 31 Oddziałach we wszystkich osadach i portach naszego Wybrzeża. Od 15 czerwca 1947 r. zarejestrowane jako Związek Rybaków Morskich R.P. Na terenie woj. gdańskiego, a od 15 lipca 1947r. zarejestrowany wzdłuż całego wybrzeża. 26 lipca 1954 roku zarejestrowano statut ze zmienioną nazwą na Zrzeszenie Rybaków Morskich, reprezentowane przez Zarząd Główny w Gdyni.

Także na ziemiach odzyskanych w portach i osadach rybackich połowy prowadzili rybacy niemieccy, którzy połowy swoje dostarczali na potrzeby wojska radzieckiego. Wiosna 1946 roku na całymprzedwojennym wybrzeżu prowadzona była wśród rybaków agitacja osiedlenia się na Środkowym i Zachodnim Wybrzeżu, gdzie oczekiwały na nich domki z ogródkami, łodzie i sprzęt rybacki a szczególnie wydajne łowiska. Niemała ilość rybaków podjęła pracę na Odzyskanym Wybrzeżu - przejmując od wyjeżdżających do Niemiec rybaków prowadzenie połowu ryb. W portach i osadach rybackich dla organizowania, obrony i wspierania interesów gospodarczych rybaków, utworzone zostały komórki związku rybaków nazwanych analogicznie jak przed wojną, które samodzielnie podjęły współpracę z władzami państwowymi, morskimi i samorządowymi dla reprezentowania interesów swych członków.

       W pierwszych miesiacach 1946 roku zwiazki zawodowe rybaków poszczególnych miejscowości podjęły działania wspólnego reprezentowania interesów rybaków morskich. Podjęto decyzję powołania w Gdyni Zarządu Głównego Związku Zawodowego Rybaków Morskich R.P.

Tymczasowy Zarząd Główny ZZRM zorganizował biuro Zwiazku, powołał sekretariat oraz poprzez swych przedstawicieli uczestniczył w Komisji Porozumiewawczej i cennikowej, zorganizował Komisję Techniczną, biorącą udział w zatwierdzeniu planów budowy statków rybackich i przy ich odbiorze oraz Komisję Wyszkoleniową. Uczestniczył we wszystkich Komisjach organizowanych przez GIRM (Główny Inspektorat Rybołówstwa Morskiego) rozpatrujących przydziały kutrów i sprzętu rybackiego, czasu ochrony ryb, kredytów itp. Zarząd tymczasowy zlecił opracowanie projektu statutu organizacji, który został przedstawiony na Walnym Zebraniu w dniu 20 października 1946 roku. Dla zobrazowania działalności przedstawia się wyciąg z Protokołu z działalności Zarządu Głównego Związku Rybaków Morskich RP za okres od 20.X.1946 r. do 21.IX.1947 r.

"Walne Zebranie w dniu 20.X.1946 roku poleciło nowo obranemu Zarządowi Tymczasowemu:
a. przepracować statut
b. ustalić prawne stanowisko Zwiazku tj. uzyskać zatwierdzenie statutu
c. zwołać Walne Zebranie jeszcze przd końcem 46 roku, aby ostatecznie zaakceptować lub wybrać nowy Zarząd i rozpocząć normalną pracę.

Tymczasem definitywne załatwienie sprawy satutu w tak krótkim czasie tj. w niespełna sześć tygodni jaki pozostawał do końca 1946 roku okazało się fizyczną niemożliwością. Przepracowanie statutu i starania o zatwierdzenie Zwiazku Rybaków jako Związku Zawodowego spełzło na niczym.Odnośne władze w Warszawie stwierdziwszy, że rybołówstwo morskie jest rzemiosłem z kategorii tzw. wolnych zawodów odmówiły przyjęcia rybaków w poczet związków zawodowych. Wobec takiej sytuacji, aby móc skutecznie bronić rybaka i nie pozostawić go własnemu losowi Zarząd Tymczasowy (a był to już marzec 1947 r.) musiał ponownie przepracować statut i zgłosić ponownie Związek jako zrzeszenie branżowe tak jak to ma miejsce z wszelkiego rodzaju rzemiosłem. W takim charakterze pod nazwą Związku Rybaków Morskich RP Związek nasz został zgłoszony w dniu 15 maja 1947 roku w województwie gdańskim a 12.VII.1947 r. bez zastrzeżeń statut wysłano do Ministerstwa. Ponieważ do dnia dzisiejszego żadne pismo w tej sprawie nie nadeszło, a o pominięciu drogi służbowej mowy być nie może Zarząd Tymczasowy czuje się zupełnie wytłumaczony z ewentualnych zarzutów o niewypełnieniu zleceń Walnego Zebrania w wyznaczonym terminie.
Na podstawie jednak ustawy z dnia 29 listopada 1932 roku Dz.U. RP Nr 94 poz. 808 obowiązującej do dnia dzisiejszego w której Art. 13 mówi, że jeżeli w ciągu 4-ech tygodni od zgłoszenia władze nie zakażą założenia stowarzyszenia względnie przed upływem tego terminu stwierdzi, że nie ma zastrzeżeń co do jego założenia, może ono rozpocząć działanie. Związek nasz dział pełnosprawnie na terenie woj. gdańskiego od 15.06.1947 r., a wzdłuż całego Wybrzeża od 15.07.1947 r. Pozostaje tylko sprawa wnisienia pewnych poprawek do statutu i ostatecznego wygładzenia pod względem prawnym, którą to pracę Zarząd Tymczasowy odłoży do chwili otrzymania ewentualnych uwag ze strony Ministerstwa. Nie znaczy to, by już na obecnym zebraniu nie można było wnieść szeregu poprawek obowiazujących.
      Niezależnie od uporania się ze statutem Zarząd Tymczasowy przeprowadził szereg spraw natury zasadniczej a ściślej mówiąc przy wybitnej pomocy ze strony Naczelnika Urzędu Rybackiego inż. Zięcika, któremu w tym miejscu składamy serdeczne podziękowania i przy pozytywnym ustosunkowaniu się do naszych prac dr Lubeckiego, Zarząd Tymczasowy położył silne fundamenty pod Związek Rybaków Morskich RP pozostawiając jasne wytyczne dla nowego Zarządu." W omawianym sprawozdaniem okresie (46-47r.) Zwiazek obejmował wzdłuż Wybrzeża 31 oddziałów, w których organizowano świetlice, domy rybaka, stacje zaopatrzenia w paliwo i sieciarnie. Oddział związku w Helu prowadzący racjonalną gospodarkę z pełnym zrozumieniem swych zadań i możliwości w zgodnej pracy zespołowej, organizuje spółdzielnię zdrowia, buduje lecznicę wyposażając ją w podstawowy sprzęt. Utworzony Bank Rybaków z siedzibą w Gdyni umożliwił finansowanie dynamicznie rozwijającego się rybołówstwa. Przedstawiciele Zwiazku Rybaków Morskich byli wraz z przedstawicielami Morskiego Instytutu Rybackiego i Banku Rybaków Morskich członkami Zarządu Centrali Zaopatrzenia Rybołówstwa, obejmującej działalności zaopatrzenia materiałowego całe Wybrzeże. W grudniu 1947 r. Zrzeszenia Pracowniczych Związków Zawodowych (poźniejszy CRZZ) wyraża zgodę na zarejestrowanie Statutu Związku Rybaków RP podkreślając samopomocowe cele Związku, proponuje jednak zmianę nazwy na Zjednoczenie Rybaków Morskich. Mimo wielokrotnych nacisków, wolą członków utrzymana zostaje nazwa Związku Rybaków Morskich, kolejny statut zarejestrowany zostaje 8 sierpnia 1953 r. W następstwie nacisków Centralnego Zarządu Rybołówstwa Morskiego w Szczecinie Zarząd Główny zgodził się na zmianę nazwy.
      23 lutego 1954 r. Zarząd Główny Zwiazku Rybaków Morskich składa do zarejestrowania projekt Statutu Zrzeszenia Rybaków Morskich, które posiada 33 oddziały na całym Wybrzeżu i Zalewach Wiślanym i Szczecińskim grupując około 900 członków, właścicieli kutrów i łodzi rybackich. Zarejestrowano Zrzeszenie Rybaków Morskich 26 lipca 1954 r.

W statutach organizacji rybackiej Związku - Zrzeszeniu jako główne cele wyszczególniono:
- zrzeszenie wszystkich rybaków w jednej organizacji zawodowej
- obrona i popieranie interesów gospodrczych, kulturalnych i oświatowych swych członków
- szkolenie młodych rybaków
- współpraca ze wszystkimi władzami i instytucjami dla rozwoju polskiego rybołówstwa morskiego.

W miarę trwania Zrzeszenia Rybaków Morskich kształtowała się jego działalność ukierunkowana na spełnienie oczekiwań administracji branżowej, resortowej, morskiej i terytorialnej.

Zrzeszenie negocjowało w imieniu rybaków ceny i warunki realizacji dostaw ryb w ramach Umów kontraktacyjnych zawieranych przez rybaków z Uspołecznionymi Przedsiębiorstwami Rybackimi oraz Centralami Rybnymi. W tym miejscu należy podkreślić przychylność kierownictwu CZRM-u, ZGR-u i przedsiębiorstw rybackich w kształtowaniu warunków działalnosci rybołówstwa indywidualnego, czego dowodem może być przeznaczenie odpisu od ceny ryby na Fundusz Rozwoju Rybołówstwa, z którego dofinansowano budowę dziesiątek łodzi rybackich, zakupy silników do łodzi np. marki Volvo do dzisiaj pracujących w rybołówstwie.
       W ostatnich latach w procesie przekształceń gospodarczych w kraju także Zrzeszenie Rybaków Morskich zmieniło zakres działalności. Po przejściu na wolno rynkowe zasady zagospodarowania połowów, zanikły umowy kontraktacyjne i z nimi powiązania z odbiorcami surowca rybnego. Przekształcenia gospodarcze i w ich ramach pzryjęte floty PP i UR-ów i Spółdzielni Rybackich przez rybaków wpłynęły na zgrupowanie się rybaków ze Środkowego i Zachodniego Wybrzeża w organizację. Życie pisze dalszą historię.... która zostanie wkrótce uzupełniona.